Z NINIEJSZEGO ARTYKUŁU DOWIESZ SIĘ:
czym jest TRL (ang. Technology Readiness Level);
dlaczego warto go znać i z niego korzystać;
jaki poziom według skali TRL osiągnął twój projekt;
jak korzystać ze skali TRL za pomocą przedstawionego przez nas przykładu.
ACH, CI AMERYKAŃSCY NAUKOWCY
W roku 1974 miejsce miało wiele ważnych wydarzeń - otwarto Hotel Forum, w Lublinie założony został zespół Budka Suflera, a Polska zajęła III miejsce na mundialu w RFN i Berlinie Zachodnim, podczas którego królem strzelców został Grzegorz Lato. Wydarzenia te, choć doniosłe, zapewne umknęły grupie naukowców z agencji kosmicznej NASA (National Aeronautics and Space Administration), którzy prowadzili prace nad nową sondą kosmiczną, mającą wziąć udział w misji badawczej eksploracji Saturna. Amerykanie odkryli istotny problem w komunikacji zespołu, który ze względu na rodzaj, skalę i koszty projektu, a także trwający wyścig kosmiczny pomiędzy USA i ZSRR, musiał zostać szybko rozwiązany. Brak jednego spójnego i dokładnego słownika znaczeniowo-pojęciowego naprawiony został tego samego roku poprzez opracowanie metodologii, która od tamtego czasu służy do określania stopnia zaawansowania prac przy projektach wysokotechnologicznych. Początkowo Amerykanie wyszczególnili siedem stopni gotowości technologii, a w późniejszych latach dodane zostały jeszcze dwa. Od tego czasu dziewięciostopniowa skala metodologii przyjęta została jako standard.
TRL (ang. Technology Readiness Level) tłumaczone zazwyczaj na język polski jako Poziomy Gotowości Technologicznej to ogólnoświatowa skala, dzięki której możesz w łatwy i szybki sposób określić, na jakim etapie rozwoju znajduje się Twój pomysł, projekt lub wynalazek. Metodyka określa dojrzałość technologii, poczynając od fazy koncepcji (TRL 1), a kończąc na etapie technologii gotowej do wdrożenia (TRL 9), która oznacza posiadanie gotowego rozwiązania biznesowego.
ALE PO CO?
Koncept innowacyjnego produktu, MVP, faza testów, wdrożenie testowe, posiadanie gotowego produktu – te określenia mogą być Ci znane. Powszechnie używa się ich w środowisku startupowym. Służą do określania etapu, na którym znajduje się projekt. Należy mieć jednak na uwadze, że pojęcia te charakteryzują się znaczącym brakiem precyzji. Rozwiązaniem powyższego problemu może być właśnie wskazanie gotowości projektu wg. skali TRL, czyli pokazanie, jakie kroki zostały już podjęte, ile pracy pozostało do końca oraz jak daleko (lub blisko) jesteś ze swoim pomysłem od wdrożenia technologii na rynek. Co więcej, pitchując swój projekt przed publicznością lub rozmawiając z potencjalnym klientem, inwestorem, kontrahentem, przyszłym co-founderem lub komisją przyznającą dofinansowania, warto się pozytywnie wyróżnić. W takim przypadku znajomość zagadnienia TRL oraz świadome wykorzystanie skali może nadać przedsięwzięciu profesjonalizmu oraz przedstawić Ciebie jako osobę kompetentną, która zna i wykorzystuje słownictwo znane głównie w środowisku naukowców, inwestorów, brokerów innowacji oraz niektórych przedsiębiorców.
JAK TO WYGLĄDA W PRAKTYCE?
Dokładna charakterystyka każdego z poziomów sprawia, że posługiwanie się skalą jest bardziej przejrzyste. Poniżej poznasz charakterystykę każdego z poziomów zarówno w oparciu o definicję wzorcową, jak i przykład, który będzie ukazywać proces rozwoju projektu oraz różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami.
Jednym z najczęściej spotykanym i wykorzystywanym urządzeniem w gospodarstwach domowych jest termometr. Zanim jednak termometr wszedł do powszechnego użytku musiał przejść przez 9 poziomów składających się na TRL.
TRL I: Zaobserwowano i opisano podstawowe zasady danego zjawiska – najniższy poziom gotowości technologii oznaczający rozpoczęcie badań naukowych w celu wykorzystania ich wyników w przyszłych zastosowaniach. Zalicza się do nich między innymi badania naukowe nad podstawowymi właściwościami technologii.
Przykład: Zaobserwowane zostało zjawisko rozszerzalności cieplnej niektórych płynów tj. właściwości fizycznej ciał, polegającą na zwiększaniu się ich długości (rozszerzalność liniowa) lub objętości (rozszerzalność objętościowa) w miarę wzrostu lub spadku temperatury.
TRL II: Określono koncepcję technologii lub jej przyszłe zastosowanie. Oznacza to rozpoczęcie procesu poszukiwania potencjalnego zastosowania technologii. Od momentu zaobserwowania podstawowych zasad opisujących nową technologię można postulować praktyczne jej zastosowanie, które jest oparte na przewidywaniach. Nie istnieje jeszcze żaden dowód, nie ma też szczegółowej analizy potwierdzającej przyjęte założenia.
Przykład: Na tym etapie przedstawiono ideę: należy zbudować urządzenie, które będzie służyć do mierzenia temperatury. Ustalono, że rozwiązanie mogłoby służyć zarówno przy ocenie pogody, jak i sprawdzaniu temperatury ludzkiego ciała, co pozytywnie wpłynie na rozwój medycyny.
TRL III: Potwierdzono analitycznie i eksperymentalnie krytyczne funkcje lub koncepcje technologii. Oznacza to przeprowadzenie badań analitycznych i laboratoryjnych mających na celu potwierdzenie przewidywań badań naukowych wybranych elementów technologii. Zalicza się do nich komponenty, które nie są jeszcze zintegrowane w całość lub też nie są reprezentatywne dla całej technologii.
Przykład: Na tym poziomie rozwoju technologii konieczne było przeprowadzenie badania, które potwierdzi, że stworzenie termometru w ogóle jest możliwe. Twórca bada zachowanie cieczy w różnych warunkach termicznych. Technologia zatem działa, ale jeszcze nie jest funkcjonalnym urządzeniem.
TRL IV: Zweryfikowano komponenty technologii lub podstawowe jej podsystemy w warunkach laboratoryjnych. Proces ten oznacza, że podstawowe komponenty technologii zostały zintegrowane. Zalicza się do nich zintegrowane ad hoc modele w laboratorium. Uzyskano ogólne odwzorowanie docelowego systemu w warunkach laboratoryjnych.
Przykład: Na poziomie IV dochodzi do opracowania podzespołów testowych składających się na pierwotne koncept urządzenia - zbiorniczek, połączony z wąską szklaną rurką, wypełniony płynem, który podatny jest na zjawisko rozszerzalności termicznej. Temperaturę można było odczytać na skali znajdującej się na rurce lub obok niej.
TRL V: Zweryfikowano komponenty lub podstawowe podsystemy technologii w środowisku zbliżonym do rzeczywistego. Podstawowe komponenty technologii są zintegrowane z rzeczywistymi elementami wspomagającymi. Technologia może być przetestowana w symulowanych warunkach operacyjnych.
Przykład: Na tym etapie sprawdzono, czy prototyp urządzenia spełnia swoje funkcje w warunkach laboratoryjnych, czyli np. jak zmieni się wskaźnik temperatury urządzenia w kontakcie z obiektami o różnych temperaturach, a następnie sprawdzono, czy zachowują się zgodnie z prawami rozszerzalności cieplnej.
TRL VI: Dokonano demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Oznacza to, że przebadano reprezentatywny model lub prototyp systemu, który jest znacznie bardziej zaawansowany od badanego na poziomie V, w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypu w warunkach laboratoryjnych odwzorowujących z dużą wiernością warunki rzeczywiste lub w symulowanych warunkach operacyjnych.
Przykład: Przeprowadzono badania w warunkach podobnych do rzeczywistych, czyli użyto urządzenia do weryfikacji temperatury obiektów testowych (np. na zwierzętach laboratoryjnych). Na tym etapie nie jest to jednak finalny produkt, a jedynie prototyp. Testy robione są celem weryfikacji bezpieczeństwa użytkowania urządzenia na wypadek upadku, czy pęknięcia. Należy również sprawdzić, jak zachowa się w trudnych warunkach takich jak pożar, niska temperatura i inne podobne zagrożenia.
TRL VII: Dokonano demonstracji prototypu technologii w warunkach operacyjnych. Prototyp jest już prawie na poziomie systemu operacyjnego. Poziom ten reprezentuje znaczący postęp w odniesieniu do poziomu VI i wymaga zademonstrowania, że rozwijana technologia jest możliwa do zastosowania w warunkach operacyjnych. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypów na tzw. platformach badawczych.
Przykład: W przypadku tego projektu TRL VII nastąpi w momencie przeprowadzania testów na grupie docelowych pacjentów. Nasza technologia jest już prawie finalnym produktem. Niemniej, należy wziąć pod uwagę możliwość pojawienia się ewentualnych poprawek.
TRL VIII: Zakończono badania i demonstrację ostatecznej formy technologii. Oznacza to, że potwierdzono, że docelowy poziom technologii został osiągnięty i technologia może być zastosowana w przewidywanych dla niej warunkach. Praktycznie poziom ten reprezentuje koniec demonstracji. Przykłady obejmują badania i ocenę systemów w celu potwierdzenia spełnienia założeń projektowych, włączając w to założenia odnoszące się do zabezpieczenia logistycznego i szkolenia.
Przykład: Na tym poziomie sprawdzano i poprawiono błędy, dopóki nie osiągnięto 100% pewności, że termometr spełnia założone funkcje i jest bezpieczny. Powstają również testowe serie produkcyjne, aby upewnić się, że produkt jest gotowy do masowej produkcji.
TRL IX: Sprawdzenie technologii w warunkach rzeczywistych odniosło zamierzony efekt. Wskazuje to, że demonstrowana technologia jest już w ostatecznej formie i może zostać zaimplementowana w docelowym systemie. Między innymi dotyczy to wykorzystania opracowanych systemów w warunkach rzeczywistych.
Przykład: Brawo! Tak powstał termometr i jest już gotowy do użytku. Możliwa jest seryjna produkcja naszego produktu i podbój rynków.